Hiërarchie of loslaten?

‘Is loslaten uw nieuwe perspectief?’
Ik mag bij veel organisaties in de keuken kijken. Altijd leuk. Een zegen, een les en soms een deceptie. Wat maken sommige mensen het zich moeilijk. Ondernemers die het maar niet voor elkaar krijgen. Mooie plannen, grote woorden, goedbedoelde inspanningen maar geen resultaat. Ingewikkelde structuren, een kleurig organigram en in beton gegoten procedures. Ze lijken niet te werken. Nee, beter gezegd: ‘ze werken niet!’ Vertwijfeld roept men dan uit: “Hoe moet het dan wel?” Een simpel antwoord: “Het moet simpeler en platter!” Een openbaring of een nachtmerrie?

Vertrouwd gevoel?
Ik kom bij ondernemers over de vloer die nog zo’n lekkere ouderwetse hiërarchische organisatie hebben. Ze lijken zich er veilig bij te voelen. Opgetuigd in het verleden toen de nering nog groeide, vastgeroest in gebruiken, rituelen en gewoonten én als gevolg hiervan helemaal vastgelopen. Dat laatste ontgaat menigeen. “Wij hebben het altijd zo gedaan, ging altijd prima en nu opeens lopen er allerlei lieden rond die zo nodig de boel op de kop willen zetten!” De werkelijkheid is dat de hiërarchische piramide op instorten staat en het allerlei angstaanjagende en ongecontroleerde bewegingen maakt. Oude dogma’s, stilzwijgende afspraken, ingesleten geitenpaadjes, overbodige protocollen en allerlei achterkamertjesoverleg hebben gezorgd voor een op het oog stevige constructie. Echter, de mensen die binnen deze constructie moeten werken zijn ‘prisoners’ van het systeem geworden. Daarom is er geen dynamiek, creativiteit en vernieuwing. Verstarring  en gelatenheid regeren. Op zo’n moment is het tijd voor een fundamentele en radicale verandering. Daar horen een aantal zaken bij die ik niet onbesproken wil laten. En dat is: Vertrouw en geloof dat verstandige mensen autonoom kunnen handelen! Dus, de oude relikwieën opbergen en de ruimte verfrissen en vergroten. In deze tijd van internet, social media en nieuwe leermogelijkheden hoort een transparante werkomgeving waarbinnen mensen zich frank en vrij kunnen ontwikkelen. Geen lijntjes, baasjes en procedures, maar vrijheid van handelen in een omgeving waarin men kan pionieren. Stroperige structuren weerhouden dit. Teveel managementlagen idem dito!

Wat is de oplossing?
Wel, uzelf bent de oplossing! De hiërarchie tot een minimum beperken en de medewerkers optimaal informeren en vertrouwen! Moeilijk voor onzekere control-freaks en zij die graag de touwtjes strak in handen houden. Een zegening voor ondernemers die bevrijd wensen te worden van het managen. De krampachtigheid waarop zaken vaak in de hiërarchische structuren worden gecontroleerd werkt averechts en is doodvermoeiend. Medewerkers die niet worden gestimuleerd zelf verantwoordelijkheid te dragen en het managen door ‘de baasjes’ zonder enige toegevoegde waarde. Wat een vrijheid wanneer je dat durft los te laten! Meerdere malen heb ik mogen aanschouwen dat deze nieuwe manier van leidinggeven de ondernemer verder bracht. Medewerkers die zelf –op een verantwoorde wijze– de touwtjes in handen nemen en de blijde constatering dat het zelfs tot betere prestaties leidt. Medewerkers bloeien op en er ontstaat een prettige werksfeer. Het credo ‘Passie, Professionaliteit en Plezier’ doet opgeld in dit soort organisaties. Het gaat om een transitie van totale hïërarchie tot minimale hiërarchie waarbij vooringenomenheid en het ‘oude gedachtengoed’ moeten worden ingeruild voor zelfstandigheid en verantwoordelijkheid. Een uitdaging. Verplatting zal inhouden dat er allerlei managementlagen tussen de oude structuur moeten worden gesloopt. Dat geeft pijn en tegenstand. Vooral bij hen die hun functie en zichzelf belangrijker achten dan het organisatiebelang. Toch moet het gebeuren. Daar is moed, vasthoudendheid en wijsheid voor nodig!

Wat zijn de voordelen?
Wel, er ontstaat ontegenzeggelijk meer betrokkenheid bij de medewerkers. Zij voelen zich serieus genomen en zullen de eigen verantwoordelijkheid benutten om beter te presteren. Het is mens eigen om met enige tegenzin dingen te doen die men moet doen. Verander dit! Communicatie over doelstellingen zijn dan van essentieel belang. En, de overheadkosten zullen ten gevolge van de verplatting dalen. Managers kosten geld maar veroorzaken daarnaast ook nog eens onnodige kosten. Doordat mensen zelfstandig werken met als doel de organisatie te laten floreren neemt de flexibiliteit toe. Jonge mensen voelen zich aangetrokken tot zo’n organisatie. Dat geeft nieuwe impulsen aan de ontwikkeling en innovatieve kracht van de onderneming. Wat vraagt het van u als leider –als ondernemer– om zo’n situatie te bereiken? Wel, allereerst moet uzelf niet de blokkerende figuur zijn. U moet dus wel iets aandurven. Schep een klimaat van gelijkheid en gemeenschappelijkheid. Neem een coachende houding aan, probeer mensen ‘beter’ te maken en creëer een omgeving waarin medewerkers nieuwe dingen kunnen ontdekken. Blijf hen stimuleren. U verplat niet om het zelf makkelijker te krijgen. Nee, u moet juist de rol pakken van inspirator, innovator en vernieuwer. De medewerkers moeten u zien acteren als een regisseur. Bent u er dan? De traditionele organisatie is achterhaald. De nieuwe –niet hiërarchische– organisatie ontstaat hierdoor echter niet vanzelf. Er moet ook geen flauw aftreksel worden geconstrueerd. U moet als ondernemer in alles het goede voorbeeld geven. Vervolgens? Loslaten en het laten gebeuren. Dan gaat het zeker lukken!

  afspraak maken